DEVLET, Eflatun (Platon)

DEVLET
Eflatun (Platon)

Diyalektik tarza yazılmış bu siyasi/felsefi kitapta, Eflatun, Sokrates'i dillendirmiştir. Kitabın başında yapılan açıklamaya bakarsak, Eflatun hep böyle yaparmış. Yazılarında, hep Soktates söylüyormuş gibi yazarmış. Ayrıca elimdeki kitapta, "Ortaöğretim klasikleri" ibaresini görmem de beni üzmüş ve utandırmıştır. Henüz bir kaç sene önce, ilk defa okumuş olmaktan olsa gerek..

Bu kitabı ikici defa okumak istedim, ancak kendimi veremediğimi söyleyeceğim. Bir roman gibi olmadığından, hayal gücüyle içe sindirilemiyor. Kesinlikle kendinizi vererek okumalısınız. Okuma konusunda, sizi duraklatacak kelimeler ve anlamlar yok. Rahatça okuyabileceğiniz bir kitap. Sadece kendinizi vermeniz gerek diye düşünüyorum.

Kitabı okuduktan sonra, basitçe yaptığım bir araştırmada, Eflatun'un DEVLET'i, İslam felsefesini derinden etkilediği belirtilmiştir. Bu kitabı, okuduktan sonra, günümüz devletlerinin yapısını anlamak kolay geliyor. Ve ilginçtir, İsa'dan önce yazılmış bu eser hala etkisini korumaktadır. Kurulmuş devletleri incelediğimizde, DEVLET kitabında anlatılanların etkisi olduğunu göreceksiniz. Sanki hiç bir devlet, özgün bir yapıyı akıl edememiş de, DEVLET'ten kopya çekmiş gibiler..

Kitap, dialoglarla yazılmıştır. Sokrates ve misafir olduğu ev sahipleri arasında geçen konuşmalar anlatılmaktadır. Bir soru başka bir soruyu doğuruyor. Amaç kimin haklı olduğu değil, GERÇEK DOĞRU'yu bulmaktır. Dolayısıyle, kâh Sokrates, kâh da oradaki kişiler tonyaga düşebiliyorlar. Sorularla, akıl yürütmelerle, çelişkilerle ve karşıtlıkları irdelemekle ortaya çıkmış bir eserdir.

250 sayfalık bu önemli eseri okumanız gerektiğini düşünüyorum. Böylece günümüz devletlerini de anlamak mümkündür. DEVLET kitabında yazan bazı şeyleri, bugünkü hükümette söz sahibi olanların nasılda kopyaladıklarını anlıyorsunuz. Konuşurken dikkat çekmeyi, toplumu ince dallara bastırmadan yönetmeyi vb. konuları, ta 2400 sene öncesinde yazılmış bu kitapta görebiliyorsunuz..

ŞAH ve SULTAN, İskender Pala

ŞAH & SULTAN
İskender PALA

İskender Pala'nın, tarihsel gerçeklik ile iki sultanın kişiselleşmiş meselesini anlattığı ŞAH&SULTAN adlı bu romanında; yine o günleri oldukça iyi nakletmiş.

İskender PALA, anlaşılacağı üzere, Anadolu'da o dönemler yaşayan insanlar arasında hep bir denge kurma çabası içine girmiş. Milliyetçi bir yaklaşımı var romanlarında. Ancak bu milliyetçilik, kafatası meselesiyle asla örtüşmüyor. Bu topraklar ve bu topraklarda yaşayanları kapsayan bir sevda diyebiliriz. Art niyetli bir yazar olduğunu düşünmüyorum. İnsanlar analizlerinde hatalar da yapabilir ve çoğu zaman da duygusal olabilir. Ki bu bir profesör olsa bile..

Romanda, aynı milletten ve aynı dinden insanların, kıyasıya birbirlerini kestiklerini görüyoruz. Karşı taraf ne kadar hainlik yaptıysa, öteki taraf da, bir o kadar hainlik yapmış olarak naklediyor.

Öncelikle, İskender PALA'nın "OD" adlı yapıtına göre daha okunabilir bir roman diyebilirim. Daha sade bir anlatımı var.  Gerçekte, "OD" adlı roman da; olması gerektiği gibi yazılmıştır. Aksi şekilde yazılabilecek bir roman da değildir. Tarihi, tarihçilerden öğrenmek yerine bu tür romanlardan öğrenmek bambaşka bir zevk. Tarihin o sıkıcılığından kurtulup, kendi hayal gücünüzle tarihin gerçekliğini kafanıza kazımanız çok eğlenceli.

UMUT, Ayşe Kulin

UMUT
Ayşe Kulin

Ayşe Kulin'in VEDA adlı romanının devamı niteliğinde bir kitaptır. Aslında resmen devamıdır ama bence, "GİBİ GİBİ" şeklinde bir devam kitabıdır.

VEDA'ya gösterilen özeni bu kitapta bulamadım. VEDA adlı romanı daha edebi ve daha etkileyiciydi. UMUT romanında ise; malını satmak isteyen satıcının, malını övmesi ya da daha doğru bir teşhis ile; sülalesini yerlere göklere sığdıramayan bir Ayşe Kulin gördüm. Aman efendim biz şöyleyiz, biz böyleyiz. Asla şöyle yapmayız asla böyle yapmayız diyen, günümüz Boşnak veya Çerkez ahalisinden sıkça duyulabilecek şeyler, bu kitapta oldukça fazla işlenmiş. Elbette aleni şekilde değil. Anlayan anlıyor ;) Tabi başka şeylerde var ilerleyen satırlarda anlatacağım.

Neyse, az biraz gıcık olsam da; VEDA ile başlayıp UMUT ile biten -ki hep devam edecek olan- bu serüven bize Cumhuriyet'ten öncesini ve sonrasını roman tadında, yaşanmış tarihsel gerçeklik içinde anlatmaktadır. Tarihi, tarihçilerden öğrenmeyi sıkıcı bulanlar için bu tür romanlar bulunmaz birer nimettir. Şahsen ben okulda okuduğum tarih kitaplarından çok, bu tür kitaplardan tarihi öğreniyorum. Romanlarla anlatılan tarih daha akılda kalıcı oluyor. Ama yine de dikkatli olup: "Acaba tarih çarpıtılıyor mu?" sorusunu hep akılda tutmak lazım. Dolayısıyle, vakti zamanı gelince, o sıkıcı tarih belgelerine de başvurmak gerekecektir.

SİNEKLİ BAKKAL, Halide Edip Adıvar

Sinekli Bakkal
Halide Edip Adıvar

Bu dünyada bi Rabia olmak lazımmış :)

Hani, Türki dizilerini veya filmlerini izleyip; başrolde oynayan kadın için şöyle bir yorum yaparız: "Bu kadının şeyinde boncuk mu var?" Bana göre, Rabia'nın kesin var. Peregrini'yi Osman yaptı. Paşa'yı dize getirdi. Herkesi kendine hayran etti. Bravo yani. Ancak, kızda hakkını veriyor. Kızın meziyetleri var, Allah vergisi güzelliğinin yanı sıra da harika bir sesi var.

Kitapla veya yazar ile dalga geçmiyorum, aksine, kitaptaki Rabia karakterini vurgulayarak, kitabın bende bıraktığı etkiyi dile getirmek istedim. Bu roman, Halide Edip'in ilk romanı değil. Önceki romanları hakkında da bilgim yok. Sinekli Bakkal romanına bakacak olursam, konuyu gayet güzel anlatmış. Roman içinde geçen eski Türkçe kelimeler beni biraz zorlasa da, kitabı bitirmeyi başardım. Kitapta geçen eski Türkçe kelimelerin açıklamaları sayfa sonlarında verilmektedir. Elbette bu da okumayı yavaşlatıyor. Benim gibi bir takıntınız varsa, yani bildiğiniz halde ille de "bakcam anlamına" diyorsanız kitap bir haftada zor biter ;)

VEDA, Ayşe Kulin

VEDA
Ayşe Kulin

Sizleri bilmem ama, ben Türk yazarlarını beğeniyorum. Geleneksel bir tarzları var. Edebi yazım tarzından vazgeçmiyorlar. Okurken sürekli olarak beni hayal etmeye zorluyor, dolayısıyle kendimi, anlatılanları bir bir yaşıyor gibi hissediyorum. Çağımızın -ki sadece okuduklarımı baz alarak söylüyorum- yabancı yazarlarında, edebi yaklaşımı pek göremiyorum. Heyecan, macere vb. şeylerde daha usta olmalarına rağmen -belki, dilin beceriksizliği yüzünden- edebi bir yazım tarzları yok gibi geliyor. Zaman içerisinde daha fazla kitap okudukça tahlilimin derinliğini de arttıracağım.

Ayşe Kulin'in VEDA romanı, Osmanlı'nın bitiş ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna kadar olan yıllarını anlatmaktadır. Bir roman olmasının yanı sıra, sizlere tarih dersi de vermektedir. Bu açıdan öğretici bir kitap olduğunu da söylebilirim.

Bu romanda, herşeyin sonu anlatılıyor, herşeye veda ediliyor. Son Maliye Nazırı, Son Padişah vb.. Herşey bitiyor ve yepyeni, ama sancılı günlere gebe bir gelecek başlıyor.